Bạn có cảm thấy thế giới tìm kiếm đang thay đổi chóng mặt không? Google không còn là “cửa ngõ” duy nhất. Từ ChatGPT, Gemini đến TikTok, người dùng đang tìm kiếm thông tin ở khắp mọi nơi. Vậy làm sao để thương hiệu của bạn “hiện diện” và “được tin tưởng” trong kỷ nguyên này?
Tôi là Nguyễn Trung Thành, chuyên gia SEO với hơn 5 năm kinh nghiệm thực chiến, hiện đang làm việc tại AI-Hay và là người tiên phong triển khai GEO tại Việt Nam. Trong bài viết này sẽ là kim chỉ nam giúp bạn chinh phục “tối ưu hóa tìm kiếm mọi nơi”, đặc biệt là cách để “doanh nghiệp Việt được AI lựa chọn – chứ không chỉ được thấy trên Google”.
Tại sao SEO truyền thống không còn đủ?
Bức tranh tìm kiếm đang thay đổi
Thế giới tìm kiếm đang bước vào một kỷ nguyên mới. Sự trỗi dậy của AI tạo sinh đang thay đổi cách chúng ta tìm kiếm thông tin. Thống kê cho thấy, 1 trên 10 người dùng Internet tại Mỹ nay sử dụng AI tạo sinh làm công cụ tìm kiếm đầu tiên.
Các nền tảng như ChatGPT thu hút 800 triệu người dùng hàng tuần, Meta AI có hơn 400 triệu người dùng mỗi tháng, và Perplexity AI cũng có hơn 10 triệu người dùng hàng tháng.
Điều này dẫn đến một thực tế: traffic từ các công cụ tìm kiếm truyền thống như Google đang có xu hướng giảm. Theo nguồn Sparktoro, lưu lượng truy cập vào các công cụ tìm kiếm truyền thống đã sụt giảm.
Gartner dự báo rằng các trang web có thể mất tới 25% traffic tự nhiên vào tay các nền tảng AI mạnh mẽ này. Hành vi tìm kiếm của người dùng cũng đang thay đổi. Họ tìm kiếm một cách tự nhiên hơn, theo dạng hội thoại và trên nhiều kênh khác nhau, không chỉ giới hạn ở một thanh tìm kiếm duy nhất.
Xu hướng “Search Everywhere Optimization” (OmniSEO®)
Trước sự thay đổi này, một chiến lược mới đã ra đời: Search Everywhere Optimization, còn được biết đến với tên OmniSEO®. Đây là quá trình tối ưu hóa sự hiện diện thương hiệu trên mọi trải nghiệm tìm kiếm, bao gồm cả truyền thống và tạo sinh. Lý do tại sao nó quan trọng? Bởi vì nó giúp thương hiệu của bạn tiếp cận được nhiều đối tượng hơn, tăng cường tương tác và cuối cùng là thúc đẩy tỷ lệ chuyển đổi.
Dữ liệu cho thấy sự thay đổi này rất rõ rệt: 73% người tiêu dùng hiện nay sử dụng nhiều kênh để mua sắm, và 67% người dùng mạng xã hội để khám phá các thương hiệu mới. Điều này có nghĩa là bạn cần có mặt ở nơi khách hàng của mình đang tìm kiếm.
AI tạo sinh (Generative AI) và GEO định hình lại kết quả tìm kiếm
Trong kỷ nguyên này, AI tạo sinh đóng vai trò trung tâm. Khái niệm GEO (Generative Engine Optimization) ra đời để giúp nội dung của bạn được các công cụ AI chọn làm nguồn tham chiếu chính.
Các công cụ AI mạnh mẽ như ChatGPT, Gemini, Perplexity, và Microsoft Copilot đang thay đổi cách hiển thị kết quả tìm kiếm thông qua các tính năng như AI Overviews và Google SGE (Search Generative Experience).
Mục tiêu của GEO không chỉ là để bạn xuất hiện trên Google, mà quan trọng hơn là để thương hiệu của bạn được AI lựa chọn và tin tưởng khi trả lời câu hỏi của người dùng.
Khám phá hệ sinh thái “Tìm kiếm mọi nơi”
Vượt ra ngoài Google
Ngày nay, việc tìm kiếm thông tin không còn gói gọn trong một thanh tìm kiếm duy nhất. Bạn cần nhìn xa hơn Google để thấy toàn bộ bức tranh.
Công cụ tìm kiếm truyền thống vẫn giữ vai trò quan trọng. Google chiếm lĩnh thị trường với 91% thị phần, trong khi Bing theo sau với 3.4%. Đừng quên YouTube, nền tảng này không chỉ là video mà còn là công cụ tìm kiếm lớn thứ hai trên thế giới.
Bên cạnh đó, nền tảng AI tạo sinh đang lên ngôi. Các tên tuổi như ChatGPT, Perplexity AI, Microsoft Copilot, và Gemini cung cấp câu trả lời tổng hợp trực tiếp, thay đổi cách người dùng nhận thông tin.
Tìm kiếm trên mạng xã hội cũng ngày càng phổ biến. Các nền tảng như TikTok, Instagram, Facebook, và LinkedIn là nơi người dùng khám phá sản phẩm và thông tin. Đặc biệt, 40% người dùng Gen Z tại Mỹ sử dụng TikTok hoặc Instagram để tìm kiếm câu trả lời cho các vấn đề của họ.
Trợ lý giọng nói như Siri, Alexa, Bixby cũng là một kênh tìm kiếm quan trọng, thúc đẩy các truy vấn tự nhiên, mang tính hội thoại.
Đối với lĩnh vực mua sắm, nền tảng mua sắm như Amazon hoạt động như một công cụ tìm kiếm sản phẩm khổng lồ, và các App Store là điểm đến cho người dùng tìm ứng dụng.
Cuối cùng, diễn đàn và cộng đồng như Reddit và Quora là nơi người dùng tìm kiếm đánh giá chân thực. Dữ liệu cho thấy hơn 100 người thêm “Reddit” vào tìm kiếm của họ mỗi giây, cho thấy mức độ tin cậy mà người dùng đặt vào các nguồn này.
Ý định tìm kiếm của người dùng trong kỷ nguyên mới
Trong kỷ nguyên này, AI giúp chúng ta hiểu sâu hơn ý định tìm kiếm và ngữ cảnh đằng sau mỗi câu hỏi. Người dùng không còn chỉ gõ từ khóa ngắn. Họ đặt câu hỏi một cách tự nhiên, hội thoại, giống như đang trò chuyện với một người bạn.
Chiến lược của bạn cần đáp ứng nhu cầu này “mọi lúc, mọi nơi”. Hãy xem xét ví dụ này: Một người dùng có thể tìm kiếm “cách chọn bảo hiểm xe hơi” để tìm thông tin, đó là ý định tìm hiểu.
Ngược lại, họ có thể tìm kiếm “công ty bảo hiểm xe hơi giá rẻ” khi đã sẵn sàng đưa ra quyết định, đó là ý định giao dịch. AI có khả năng phân biệt và đáp ứng những ý định tìm kiếm khác nhau này, trên mọi nền tảng mà người dùng đang sử dụng.
Chiến lược thực chiến cho “Tối ưu hóa tìm kiếm mọi nơi”
Tầm quan trọng cốt lõi của SEO truyền thống
Dù kỷ nguyên tìm kiếm có thay đổi thế nào, nền tảng vững chắc vẫn là SEO truyền thống. Tại sao nó vẫn quan trọng? Bởi vì nó giúp bạn được khám phá trực tuyến, tạo ra nội dung hữu ích và xây dựng uy tín thương hiệu. Các công cụ tìm kiếm, kể cả các nền tảng AI, vẫn cần các yếu tố kỹ thuật tốt để có thể thu thập và hiểu dữ liệu của bạn.
Các chiến thuật cốt lõi bạn cần tập trung bao gồm: tối ưu kỹ thuật (technical SEO) để website dễ dàng được lập chỉ mục, xây dựng kiến trúc website logic giúp người dùng và bot điều hướng dễ dàng, sử dụng schema markup để cung cấp ngữ cảnh rõ ràng cho công cụ tìm kiếm, và đảm bảo tốc độ trang nhanh để mang lại trải nghiệm tốt nhất.
Tối ưu hóa cho AI tạo sinh (GEO)
Đây là bước tiến quan trọng để nội dung của bạn được AI “chọn mặt gửi vàng”. Để làm được điều này, bạn cần tạo ra nội dung mà AI có thể hiểu, trích xuất và tin tưởng. Điều này đòi hỏi việc nâng cao các tín hiệu E-E-A-T:
- Experience (Kinh nghiệm): Chia sẻ những gì bạn đã trải qua. Hãy đưa vào các case study thực tế, phản hồi từ khách hàng, hoặc những bài học rút ra từ quá trình làm việc. Ví dụ, nếu bạn viết về cách tối ưu hóa cho AI, hãy chia sẻ một trường hợp cụ bạn đã áp dụng thành công và kết quả đo lường được.
- Expertise (Chuyên môn): Thể hiện bạn là chuyên gia trong lĩnh vực. Hãy dẫn nguồn uy tín, trích dẫn ý kiến từ các chuyên gia trong ngành, hoặc cung cấp thông tin nền về tác giả/website để chứng minh kiến thức sâu rộng.
- Authoritativeness (Quyền uy): Xây dựng thương hiệu online mạnh mẽ. Điều này bao gồm việc tạo ra nội dung chuyên sâu, các công cụ hữu ích, hoặc các báo cáo giá trị mà người khác muốn trích dẫn.
- Trustworthiness (Độ tin cậy): Sự minh bạch là chìa khóa. Hãy minh bạch về nguồn thông tin bạn sử dụng, quy trình nghiên cứu của bạn, và cung cấp thông tin liên hệ rõ ràng.
Ngoài ra, hãy chú trọng tối ưu hóa cấu trúc bài viết, sử dụng thực thể (entity) một cách thông minh, và áp dụng dữ liệu có cấu trúc (structured data). Sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, trả lời các câu hỏi thường gặp (FAQ) một cách rõ ràng sẽ giúp AI dễ dàng hiểu và trích xuất thông tin.
Các tính năng như AI Overviews hay Featured Snippets chính là minh chứng cho việc nội dung chất lượng, E-E-A-T cao sẽ được ưu tiên hiển thị.
Chinh phục tìm kiếm trên mạng xã hội và cộng đồng
Mạng xã hội và các diễn đàn không chỉ là nơi để tương tác mà còn là kênh tìm kiếm quan trọng. Để chinh phục chúng, hãy bắt đầu bằng việc tối ưu hóa hồ sơ, bio, và caption của bạn với các từ khóa liên quan đến lĩnh vực hoạt động. Sử dụng hình ảnh và video chất lượng cao để thu hút sự chú ý.
Khi tham gia các cuộc thảo luận trên diễn đàn như Reddit hay Quora, hãy làm điều đó một cách chân thực và hữu ích, cung cấp giá trị thay vì chỉ quảng bá. Tận dụng các định dạng nội dung trending trên từng nền tảng để tăng khả năng hiển thị.
SEO địa phương (Local SEO) trong kỷ nguyên AI
Đối với các doanh nghiệp có địa điểm kinh doanh, SEO địa phương càng trở nên quan trọng hơn trong kỷ nguyên AI. Hãy bắt đầu bằng việc tối ưu hóa Google Business Profile (GBP) một cách kỹ lưỡng – đây là yếu tố then chốt cho các tìm kiếm địa phương.
Đảm bảo trích dẫn (citations) và đề cập (mentions) về doanh nghiệp của bạn trên các nền tảng khác nhau luôn nhất quán. Tạo ra nội dung siêu cục bộ (hyperlocal content), tức là nội dung nói về những gì đang diễn ra ngay tại khu vực của bạn. AI cũng đang được ứng dụng để cá nhân hóa trải nghiệm tìm kiếm địa phương, vì vậy việc cung cấp thông tin địa phương chính xác và chi tiết là vô cùng cần thiết.
Sức mạnh của nội dung đa nền tảng
Cuối cùng, hãy nhớ rằng sức mạnh nằm ở nội dung hấp dẫn, độc đáo và có thẩm quyền. Nguyên tắc là tạo ra nội dung thực sự giá trị cho người đọc. Tuy nhiên, bạn cần có chiến lược tùy chỉnh nội dung cho từng nền tảng. Một bài viết trên blog có thể cần được điều chỉnh về tone giọng và định dạng khi đăng lên TikTok hay LinkedIn.
Đừng quên sử dụng đa phương tiện như hình ảnh, video, GIF để làm cho nội dung thêm sinh động và dễ tiếp cận hơn. Thống kê cho thấy 58% người dùng đang thay thế công cụ tìm kiếm truyền thống bằng các nền tảng AI, và 35% các giao dịch mua hàng trên Amazon đến từ các đề xuất của AI. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc hiện diện và tối ưu hóa trên mọi “mặt trận” tìm kiếm.
Vượt qua thách thức và đo lường thành công
Những rào cản của “Search Everywhere”
Một trong những khó khăn lớn nhất khi triển khai chiến lược này là việc theo dõi và báo cáo dữ liệu. Khác với SEO truyền thống, dữ liệu từ các nền tảng AI tạo sinh hay mạng xã hội thường không tập trung tại một nơi.
Nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn phải thực hiện việc này thủ công, ví dụ như theo dõi các đề cập và trích dẫn trên các bảng tính Excel. Điều này tốn nhiều thời gian và công sức, đôi khi làm lãng phí tài năng của đội ngũ.
Để thuyết phục lãnh đạo đầu tư vào những phương pháp mới này, bạn cần có một cách tiếp cận khéo léo. Quy tắc 70-20-10 có thể hữu ích: 70% nguồn lực dành cho những gì đang hoạt động tốt, 20% cho những gì sắp tới và có tiềm năng phát triển, còn 10% dành cho thử nghiệm những điều mới mẻ.
Bạn có thể đề xuất phân bổ một phần nguồn lực (ví dụ: 10% hoặc 20%) cho “tối ưu hóa tìm kiếm mọi nơi”, vì đây là xu hướng đang hình thành với dữ liệu hỗ trợ rõ ràng.
Bên cạnh đó, việc phân bổ nguồn lực hiệu quả là yếu tố then chốt. Bạn cần xem xét kỹ lưỡng về thời gian cần thiết, nhân tài có kỹ năng phù hợp, và các công cụ hỗ trợ cần thiết để thực hiện chiến lược này một cách bài bản.
Đo lường thành công
Trong kỷ nguyên mới này, việc đo lường thành công không chỉ dừng lại ở thứ hạng từ khóa trên Google. Chúng ta cần nhìn vào những chỉ số mới phản ánh sự hiện diện trên đa nền tảng:
- Citations (Trích dẫn): Đây là khi một trải nghiệm tìm kiếm, đặc biệt là từ các công cụ AI, liên kết đến website của bạn như một nguồn thông tin đáng tin cậy.
- Mentions (Đề cập): Cho biết thương hiệu của bạn được nhắc đến ở đâu, dù có liên kết trực tiếp hay không. Điều này thể hiện mức độ nhận diện thương hiệu rộng hơn.
- Placements (Vị trí): Quan trọng hơn thứ hạng URL, đó là việc thương hiệu của bạn xuất hiện ở đâu trong câu trả lời của AI (ví dụ: trong phần AI Overviews) hoặc trên các nền tảng khác.
- Referral Traffic (Lưu lượng truy cập giới thiệu): Theo dõi lượng truy cập đến website của bạn từ các nguồn mới như ChatGPT, Perplexity, Copilot, hoặc các mạng xã hội.
- Conversions (Chuyển đổi): Cuối cùng, mục tiêu là thúc đẩy hành động. Bạn cần đo lường xem các kênh tìm kiếm mới này đóng góp như thế nào vào tỷ lệ chuyển đổi của doanh nghiệp.
Để thực hiện việc này, bạn có thể sử dụng Google Analytics 4 và thiết lập các nhóm kênh tùy chỉnh (custom channel group). Điều này giúp bạn phân loại và theo dõi rõ ràng lưu lượng truy cập đến từ AI, mạng xã hội, và các nguồn khác một cách hiệu quả.
Dữ liệu cho thấy tầm quan trọng của các kênh này: 35% các giao dịch mua hàng trên Amazon hiện nay đến từ các đề xuất của AI, minh chứng cho tiềm năng chuyển đổi từ các nền tảng này.
Câu hỏi thường gặp về SEO kỷ nguyên mới.
Doanh nghiệp nhỏ có thể áp dụng “Search Everywhere Optimization” như thế nào?
Nếu bạn là doanh nghiệp nhỏ, đừng quá lo lắng về việc phải làm tất cả mọi thứ cùng lúc. Cách tiếp cận hiệu quả nhất là bắt đầu với SEO cốt lõi đã vững chắc, sau đó mở rộng dần sang các kênh mới khi bạn có đủ nguồn lực và kinh nghiệm.
Ưu tiên những kênh mang lại hiệu quả cao nhất cho đối tượng khách hàng của bạn.
Mất bao lâu để thấy kết quả từ “Search Everywhere Optimization”?
Thời gian để thấy kết quả sẽ phụ thuộc vào nền tảng bạn tập trung vào. Trên các mạng xã hội hoặc các nền tảng AI mới nổi, bạn có thể thấy tương tác sớm trong vòng vài tuần.
Tuy nhiên, để xây dựng uy tín và thấy được kết quả chuyển đổi bền vững, có thể cần vài tháng, tương tự như SEO truyền thống.
Có cần chiến lược riêng cho từng nền tảng không?
Có, bạn cần có chiến lược riêng cho từng nền tảng, nhưng nó phải dựa trên một chiến lược nội dung cốt lõi chung. Điều này có nghĩa là bạn giữ vững thông điệp và giá trị cốt lõi của thương hiệu, nhưng sẽ điều chỉnh format, tone giọng và từ khóa cho phù hợp với cách người dùng tương tác trên từng kênh cụ thể.
Ví dụ, nội dung cho TikTok sẽ khác với nội dung cho LinkedIn.
